_edited.png){kind=small}
Wakil Inisiatif Pemuliharaan Baram melawat Long Lawen untuk belajar daripada komuniti yang memilih jenis pembangunannya sendiri
Belaga/Baram/Miri – Dalam usaha mencari model pembangunan alternatif untuk Inisiatif Pemuliharaan Baram, delegasi Penan dan Kenyah melawat Long Lawen, Belaga. Wakil Baram ingin belajar daripada pengalaman Kenyah Badeng Long Lawen. Berasal dari Long Gang, kumpulan Kenyah ini bukan sahaja menentang Skim Penempatan Semula Bakun ke Sungai Asap kerajaan, malah mampu membina projek mikro hidro terurus komuniti selepas mereka menetap di Long Lawen pada 1998.
Gara Jalong, ketua Long Lawen dengan bangganya menjelaskan kepada pengunjung bahawa mikrohidro Long Lawen adalah kisah kejayaan besar kerana ia telah berjalan tanpa gangguan besar sejak beroperasi pada tahun 2002. Ciri utama yang menyumbang kepada kejayaannya ialah penyertaan komuniti dalam pemasangan dan pengendalian mikrohidro. Penduduk kampung dikenakan bayaran utiliti nominal yang kemudiannya digunakan untuk membayar penduduk kampung untuk menyelenggara sistem. Satu lagi perkara yang baik tentang sistem mikrohidro, kata Encik Jalong, ialah ia memerlukan pengetahuan teknikal yang minimum, yang bermakna ia boleh direplikasi dengan mudah dalam persekitaran luar bandar yang lain. “Microhydro ialah model yang boleh kita ikuti. Inilah yang kita mahu. Kami mahu kerajaan membawa pembangunan seperti ini kepada kami,” kata Panai Irang, Ketua Ba Abang, sebuah perkampungan Penan di Baram Tengah yang akan ditenggelami air akibat penahanan Empangan Baram yang kini dibatalkan.
Pengunjung juga mengetahui bahawa kumpulan Kenyah ini gembira dengan keputusan mereka untuk menetap di tanah pusaka mereka di Long Lawen, Sungai Tekulang dan bukannya Skim Penempatan Bakun di Sungai Asap. Encik Jalong memetik sebab utama penempatan semula di sana adalah kerana mereka ingin menjamin dan mempertahankan tanah nenek moyang mereka. Selain itu, masyarakat Long Lawen merasakan bahawa mereka tidak akan mampu untuk tinggal di Sungai Asap memandangkan kos sara hidup yang lebih tinggi. James Nyurang, seorang Kenyah dari Lepo Ga, Tanjung Tepalit, berkata bahawa “Megadam bukanlah jenis pembangunan yang kita orang asli inginkan. Kami mahu kekal di tanah leluhur kami dan skim tenaga alternatif seperti mikrohidro menyediakan pembangunan yang kami perlukan dalam komuniti kami, tanpa merosakkan alam sekitar dan budaya kami.”
Delegasi Baram sangat diilhamkan oleh Long Lawen dan menggesa kerajaan untuk meneruskan pembangunan yang berpaksikan komuniti. “Rakyat mempunyai hak untuk memilih jenis pembangunan yang mereka mahukan dan persetujuan bebas, awal dan termaklum perlu dihormati,” tambah Peter Kallang, Pengerusi Save Rivers.
Inisiatif Pemuliharaan Baram ialah usaha didorong komuniti yang berhasrat untuk melindungi hutan hujan, mewujudkan sistem mata pencarian mampan, dan menghalang pengembangan pertanian komersial berskala besar dan industri ekstraktif di rantau ini.